بخش پنجم: مقررات عمومی
فصل اول: هزینه‌ها
ماده ۱۶۱ ـ هزینه‌های مقرر در قانون و آیین‌نامه حاضر مطابق جدول هزینه‌ها، که ضمیمه این آیین‌نامه است در حسابی خاص که به نام اداره کل مالکیت صنعتی مفتوح می‌گردد، پرداخت خواهد شد.
ماده ۱۶۲ ـ هزینه‌های مقرر در جدول هزینه‌ها جهت انجام اقدامات لازم باید طبق مقررات قانون و این آیین‌نامه پرداخت گردد. در غیر این صورت مرجع ثبت از انجام اقدامات مربوط خودداری خواهد نمود.
تبصره ـ پرداخت هزینه‌های پیش‌بینی شده مستقیماً یا در چارچوب ماده ۱۶۷ این آیین‌نامه، از طریق الکترونیکی صورت خواهد گرفت.
ماده۱۶۳ـ حق ترجمه و هزینه رونوشت مصدق اسناد و مدارک تسلیمی به مرجع ثبت مطابق آیین‌نامه‌های مربوط به مترجمین و این آیین‌نامه توسط ذی‌نفع پرداخت خواهد شد.
ماده ۱۶۴ ـ کلیه هزینه‌های بررسی و ثبت بین‌المللی اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم طبق معاهدات بین‌المللی که جمهوری اسلامی ایران به آن‌ها ملحق شده است و همچنین هزینه انتشار آگهی‌های مربوط در روزنامه رسمی طی فرایند ثبت، در بودجه سالانه سازمان پیش‌بینی شده و برای این منظور در اختیار مرجع ثبت قرار خواهد گرفت.
ماده ۱۶۵ ـ هزینه سالانه اختراعاتی که تا پیش از تاریخ لازم‌الاجرا شدن قانون و این آیین‌نامه به ثبت رسیده‌اند برای مدت باقی‌مانده حمایت، بر مبنای این آیین‌نامه پرداخت خواهد شد. درخصوص علائم تجاری ثبت شده‌ای که پس از تاریخ فوق تمدید می‌شوند، هزینه تمدید طبق جدول هزینه‌ها محاسبه خواهد شد.
سایر امور مرتبط با اختراعات و علائم ثبت شده براساس مقررات قانون و این آیین‌نامه انجام خواهد گرفت.
ماده ۱۶۶ ـ سازمان در اجرای ماده ۶۳ قانون هر ساله باید حداکثر تا ۵۰ درصد معادل ریالی عواید حاصل از اجراء مفاد کنوانسیون‌های مربوط به ثبت بین‌المللی مالکیت صنعتی را در بودجه کل کشور در ردیف‌های هزینه‌ای جداگانه پیش‌بینی و به معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری پیشنهاد نماید.
وجوه مذکور به تشخیص مدیرکل اداره کل مالکیت صنعتی صرف ارتقاء و تجهیز اداره کل مالکیت صنعتی و ارتقاء کیفی آن از جمله برگزاری کارگاه‌های آموزشی، استفاده از مشاوره‌های تخصصی، اطلاع‌رسانی و ارتقاء آگاهی‌های عمومی در زمینه حقوق مالکیت صنعتی و انتشار کتب و نشریات و سایر اقدامات لازم به منظور ارتقاء و تجهیز اداره کل مالکیت صنعتی در این خصوص خواهد شد.
فصل دوم: ثبت الکترونیکی و نحوه دسترسی به اطلاعات
ماده ۱۶۷ ـ مرجع ثبت مکلف است با تجهیز امکانات فنی نسبت به الکترونیکی کردن کلیه مراحل اعم از ثبت داخلی یا بین‌المللی اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم، از قبیل تسلیم، بررسی، اصلاح و ثبت اظهارنامه، انتشار‌آگهی و ثبت این مالکیت‌ها و تمدید اعتبار آن یا اعمال هرگونه تغییرات و انتقالات و همچنین پرداخت‌های مقرر، اقدامات مقتضی را معمول دارد.
تبصره ـ تبادل اطلاعات مربوط به ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم با سازمان‌ها و موسسات ذی‌ربط می‌تواند به صورت الکترونیکی انجام شود.
ماده ۱۶۸ ـ اطلاعات اولیه مربوط به اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم ثبت شده، به تشخیص مرجع ثبت قابل دسترسی عموم به طور مستقیم یا از طریق الکترونیکی خواهد بود. به منظور تسهیل در جستجوی سوابق و کسب اطلاعات مورد نیاز، مرجع ثبت می‌تواند سوابق مربوط به اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم ثبت شده را از طریق موسسات طرف قرارداد نیز به طور الکترونیکی ارائه نماید. که در این صورت متقاضیان می‌بایست هزینه‌های مقرر در این قراردادها را برای دریافت خدمات مورد نیاز پرداخت نمایند.
ماده ۱۶۹ ـ سه سال پس از انقضای مدت حمایت یا در صورت ابطال، پرونده‌های مربوط به ثبت اختراعات طرح‌های صنعتی و علامت، حسب مورد، امحاء و فقط نسخه الکترونیکی آن‌ها نگهداری می‌شود
فصل سوم: کمیسیون
ماده ۱۷۰ ـ در اجرای بند ح ماده ۱۷ و ماده ۵۸ قانون، کمیسیونی مرکب از اعضاء زیر تشکیل می‌شود:
۱ـ رئیس اداره ثبت اختراعات، اداره ثبت طرح‌های صنعتی یا اداره ثبت علائم تجاری، حسب مورد؛
۲ـ نماینده‌ای از جانب مدیرکل اداره کل مالکیت صنعتی؛
۳ـ یک کارشناس یا متخصص که در صورت لزوم می‌تواند خارج از سازمان باشد.
تبصره۱ـ ریاست کمیسیون به عهده نماینده مدیرکل اداره کل مالکیت صنعتی قرار دارد.
تبصره۲ـ تصمیم‌گیری در کمیسیون با اکثریت آراء است. این تصمیمات برای مرجع ثبت لازم الاتباع خواهد بود.
تبصره۳ـ کارشناس رسیدگی‌کننده نمی‌تواند نسبت به همان موضوع در کمیسیون شرکت نماید.
تبصره۴ـ کمیسیون دارای یک عضو علی‌البدل خواهد بود که از بین کارشناسان و توسط مدیرکل اداره کل مالکیت صنعتی تعیین خواهد شد.
تبصره۵ ـ چنانچه حضور اعضاء کمیسیون مستلزم پرداخت حق‌الزحمه باشد، پس از تایید مدیرکل اداره کل مالکیت صنعتی، از محل اعتبارات سازمان تامین و پرداخت خواهد شد.
ماده۱۷۱ ـ رئیس کمیسیون موضوع ماده فوق حداقل ۱۰ روز قبل از تشکیل جلسه کمیسیون، تاریخ تشکیل جلسه، ساعت و محل آن را حسب مورد به متقاضی ثبت یا به طرفین اختلاف و یا به نماینده قانونی آنان ابلاغ خواهد کرد. این اشخاص می‌توانند در جلسه حضور پیدا کنند.
ماده ۱۷۲ ـ کمیسیون پس از رسیدگی، تصمیم خود را به صورت مستند و مستدل اعلام می‌نماید. تصمیم کمیسیون از سوی مرجع ثبت به متقاضی یا به طرفین اختلاف ابلاغ شده و ظرف ۶۰ روز از تاریخ ابلاغ قابل اعتراض در دادگاه صالح مقرر در ماده ۵۹ قانون است. در این صورت معترض به تصمیم کمیسیون باید مبلغی را به شرح مذکور در جدول هزینه‌ها، به عنوان ودیعه در صندوق دادگستری گذاشته و رسید آن را ضمیمه دادخواست خود نماید. از مبلغ مزبور در صورتی که معترض محکوم به بی‌حقی شود، خسارت طرف پرداخت شده و چنانچه طرف بیش از مبلغ مذکور خسارت دیده باشد، برای مازاد به دادگاه مذکور رجوع خواهد کرد.
فصل چهارم: اطلاع‌رسانی و صدور گواهی اصلی و المثنی
ماده۱۷۳ ـ مرجع ثبت موظف است در اجرای ماده ۱۲ کنوانسیون پاریس و سایر کنوانسیون‌های مالکیت صنعتی مرتبط با آن، ازجمله موافقت‌نامه مادرید و پروتکل آن و همچنین معاهده همکاری در ثبت اختراعات، نشریه‌ای را به منظور انتشار خلاصه اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم ثبت شده با ذکر مشخصات مالکان آن‌ها و هرگونه اطلاع‌رسانی در زمینه مالکیت‌های صنعتی و مباحث راجع به آن در اداره کل مالکیت صنعتی منتشر نماید. درآمد حاصل از انتشار نشریه فوق، در چارچوب ماده۱۶۶ این آیین‌نامه هزینه می‌گردد.
ماده ۱۷۴ ـ مرجع ثبت مکلف است گواهی‌نامه‌های اختراع، طرح صنعتی و علامت را با استفاده از جدیدترین شیوه‌های فناوری موجود به منظور جلوگیری از جعل، صادر نماید.
ماده ۱۷۵ ـ در صورت مفقود شدن یا از بین رفتن گواهی‌نامه اختراع، طرح صنعتی و علامت، مالک می‌تواند با پرداخت هزینه مقرر در جدول هزینه‌ها، تقاضای صدور المثنی نماید. بدین‌منظور وی بایستی طریق از بین رفتن یا گم شدن گواهی‌نامه را کتباً به مرجع‌ثبت اعلام و استشهادیه‌ای مبنی بر شهادت و اظهار اطلاع حداقل ۳ نفر که هویت و امضاء آن‌ها به گواهی یک نفر از شهود مذکور رسیده و هویت و امضاء نامبرده به گواهی یکی از دفاتر اسناد رسمی رسیده باشد، ضمیمه نماید. مراتب فقدان گواهی‌نامه های اختراع، طرح صنعتی و علامت به هزینه درخواست‌کننده یک نوبت در روزنامه رسمی کشور آگهی می شود. در صورتی که تا ۱۰ روز از تاریخ انتشار آگهی در روزنامه رسمی کشور، اعتراض نرسیده یا در صورت اعتراض، اصل گواهی نامه توسط معترض ارائه نشده باشد، اداره مالکیت صنعتی اقدام به صدور المثنی گواهی‌نامه مفقودی می‌نماید. رسیدگی به اعتراضات واصله با دادگاه صالح می‌باشد.
تبصره ـ صدور المثنی برای گواهی نامه‌های مفقودشده و یا از بین رفته که به اشخاص مقیم خارج از کشور تعلق داشته باشد، مستلزم تسلیم اعلامیه‌ای است که از سوی دفتر اسناد رسمی کشور محل اقامت صادر شده و به تایید نمایندگی‌های جمهوری اسلامی ایران رسیده و تشریفات مقرر در فوق نیز رعایت شده باشد .
فصل پنجم: تصحیح اشتباهات، تمدید مهلت و ترتیبات انتقال
ماده ۱۷۶ ـ تصحیح اشتباهات اداری اعم از اشتباهات تایپی، املایی و از قلم افتادن حروف و اعداد یا نظایر آن به درخواست متقاضی یا به تشخیص مرجع ثبت، توسط این مرجع انجام می‌پذیرد. درخواست تصحیح اشتباهات اداری توسط اشخاص باید همراه با ارائه نسخه‌ای از سند که اشتباه در آن مشخص شده صورت گیرد. اشتباهات اداری تصحیح شده به تشخیص مرجع ثبت در روزنامه رسمی منتشر می‌شود.
ماده ۱۷۷ ـ هرگونه درخواست تمدید مهلت در ارتباط با مراحل ثبت اختراع، طرح صنعتی و علامت علاوه بر موعد تعیین شده در قانون و این آیین‌نامه باید کتباً توسط متقاضی تسلیم مرجع ثبت گردد. مرجع مذکور می‌تواند پس از بررسی شرایط فقط برای یک بار مهلت‌های تعیین شده در این آیین‌نامه را تمدید نماید. تمدید مهلت از طرف این مرجع به اطلاع اشخاص ذی‌نفع رسانده می‌شود.
ماده ۱۷۸ ـ انتقال حق مالکیت ناشی از تسلیم اظهارنامه یا اختراع، طرح صنعتی و علامت ثبت شده یا اعطاء اجازه بهره‌برداری از آن‌ها یا اعراض از حق نسبت به اختراع، طرح صنعتی و علامت ثبت شده، به موجب سند رسمی به عمل می‌آید. دفترخانه اسناد رسمی قبل از تنظیم سند مربوط، نسبت به آخرین وضعیت اظهارنامه مورد نظر یا اختراع، طرح‌صنعتی و علامت ثبت شده از لحاظ تمدید، تغییر، انتقال، صدور اجازه بهره‌برداری و سایر موارد لازم از مرجع ثبت استعلام می‌نماید. پاسخ استعلام مذکور مستلزم پرداخت هزینه مقرر در جدول هزینه‌ها است.
فصل ششم : دادخواهی و مقررات مختلف
ماده ۱۷۹ـ با توجه به ماده ۵۹ قانون، رسیدگی به دعاوی حقوقی و کیفری مرتبط با قانون و این آیین‌نامه در صلاحیت شعبه یا شعب خاصی از دادگاه‌های عمومی تهران است که توسط رئیس قوه قضاییه تعیین و در صورت امکان در اداره کل مالکیت صنعتی مستقر می‌شوند. در مورد دعاوی کیفری، چنانچه جرم از خارج از تهران واقع یا کشف و یا متهم در خارج از تهران دستگیر شده باشد، در این صورت تحقیقات مقدماتی در محل وقوع یا کشف جرم یا دستگیری متهم به عمل آمده و پرونده برای رسیدگی به دادگاه‌های مذکور در فوق ارجاع می‌شود.
ماده ۱۸۰ ـ چنانچه در ضمن رسیدگی کیفری، متهم برای دفاع از خود موضوع مالکیت اختراع، طرح صنعتی، علامت و نام تجاری را مطرح کند، دادگاه صالح مقرر در ماده ۵۹ قانون، خود باید به این موضوع رسیدگی نماید.
ماده ۱۸۱ ـ در مورد خساراتی که خواه از مجرای حقوقی و خواه از مجرای کیفری در دعاوی مربوط به اختراعات، طرح‌های صنعتی، علائم و نام‌های تجاری مطالبه می‌شود، خسارت شامل ضررهای وارده خواهد بود.
ماده ۱۸۲ ـ مالک هر اختراع، طرح صنعتی، علامت و نام تجاری یا قائم مقام قانونی وی برحسب مورد می‌تواند به موجب امر نزدیک‌ترین دادگاه عمومی محلی که کالاهای مورد ادعا در آن محل است صورت مشروحی از کالاهایی که به ادعای او با حق حاصل از اختراع یا طرح صنعتی و یا علامت تجاری او مخالف است بردارد. اجرای امر فوق در صورتی که کالاها هنوز در گمرک باشند، به وسیله مامورین گمرک والا به وسیله مامور اجرا به عمل خواهد آمد.
توقیف کالاهای مزبور وقتی ممکن است که امر دادگاه تصریح به آن داشته باشد. امر دادگاه در هریک از دو صورت فوق بنابه دادخواست مالک اختراع، طرح صنعتی، علامت و نام تجاری یا قائم مقام قانونی وی صادر می‌گردد. به دادخواست مزبور باید رونوشت مصدق گواهی نامه اختراع، طرح صنعتی و علامت، حسب مورد، ضمیمه گردد. اگر مالک اختراع، طرح صنعتی، علامت و نام تجاری تقاضای توقیف کالاهای مذکور فوق را نماید باید تضمین کافی بدهد که عندالاقتضاء از محل مزبور کلیه خسارات وارده به طرف جبران گردد.
ماده ۱۸۳ ـ در دعاوی حقوقی و کیفری راجع به حقوق حاصله از ثبت اختراع، طرح صنعتی، علامت و نام تجاری، معترض می‌تواند در هر مرحله از مراحل رسیدگی، از مراجع قضایی، اعم از دادگاه یا دادسرا که پرونده در آنجا مطرح است درخواست صدور قرار تامین دلیل و دستور توقیف محصولات ناقض حقوق ادعایی و تقاضای صدور دستور موقت نسبت به عدم ساخت، فروش یا ورود این محصولات را بنماید. مراجع قضایی موظفند نسبت به قبول تقاضای مذکور موافقت نمایند و می‌توانند قبل از صدور قرارهای مزبور از متقاضی تضمین کافی بخواهند. اجرای دستور فوق در صورتی که محصولات در گمرک باشند توسط مامورین گمرک والا توسط ضابطین خواهد بود.
تبصره۱ـ دادسرا می‌تواند راساً دستور توقیف کالاهای دارای علامت تقلبی، اعم از اینکه وارد چرخه تجاری شده یا نشده باشند، را صادر نماید.
تبصره۲ـ صدور دستور موقت و قرار تامین وفق مقررات آیین دادرسی خواهد بود.
ماده ۱۸۴ ـ اگر مدعی تا ۳۰ روز از تاریخ امر مذکور در ماده ۱۸۲ این آیین‌نامه از مجرای حقوقی یا از طریق کیفری در دادگاه صالح مقرر در ماده ۵۹ قانون طرح دعوی ننماید، توقیفی که به عمل آمده است باطل و کان لم یکن بوده و وی طبق ماده مذکور مسئول خسارات وارده به طرف خواهد بود.
ماده ۱۸۵ ـ مرجع ثبت مکلف است احکام نهایی صادره از دادگاه را در آن قسمت که مربوط به ادارات تابعه است اجرا نماید. چنانچه در جریان اجرای حکم، ابهامی وجود داشته باشد، دادگاهی که حکم را صادرکرده است، رفع ابهام می‌نماید.
تبصره ـ حکم نهایی عبارت از حکمی است که به واسطه طی مراحل قانونی و یا به واسطه انقضاء مدت اعتراض، تجدید نظر و فرجام، دعوایی که حکم در آن موضوع صادر شده از دعاوی مختومه محسوب شود.
ماده۱۸۶ـ طریقه ابلاغ‌های موضوع قانون و این آیین‌نامه همان است که در مقررات آیین‌دادرسی مدنی مقرر است.
ماده۱۸۷ ـ نحوه اعتراض به اظهارنامه ثبت بین‌المللی اختراع، طرح صنعتی و علامت تجاری و رسیدگی به آن براساس قانون و این آیین‌نامه خواهد بود.
ماده۱۸۸ ـ رسیدگی به اعتراضات وارده به تقاضای ثبت اختراع، طرح صنعتی و علامت تجاری متعلق به اشخاص مقیم خارج از کشور مستلزم معرفی نماینده قانونی در ایران است.
ماده۱۸۹ ـ تجدید نظر از آراء محاکم و نحوه رسیدگی، تابع مقررات آئین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی یا کیفری است.
ماده ۱۹۰ ـ در اجرای ماده ۵۲ قانون که نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در سازمان جهانی مالکیت معنوی و اتحادیه‌های مربوط به کنوانسیون‌های ذی‌ربط، و در داخل کشور، تصدی امور مربوط به مالکیت صنعتی، به عهده سازمان ثبت اسناد و املاک کشور نهاده شده است، رئیس سازمان می‌تواند دستورالعمل‌های لازم در اجرای مقررات مربوط و این آئین نامه را صادر نماید.
ماده ۱۹۱ ـ ضمائم این آئین‌نامه جزء لاینفک آن محسوب می‌شود.
ماده ۱۹۲ ـ این آئین‌نامه در ۱۹۲ ماده و ۱۰۴ تبصره و سه ضمیمه مشتمل بر جدول هزینه‌ها، طبقه‌بندی‌های بین‌المللی و فرم‌های اظهارنامه، گواهی‌نامه، گواهی‌نامه تمدید و مندرجات دفاتر ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تنظیم شده که سازمان ثبت اسناد و املاک کشور مامور اجرای آن است و در تاریخ۱/۱۱/۱۳۸۷ تصویب می‌گردد و از تاریخ اجرای این آیین‌نامه، آیین‌نامه اصلاحی اجرای قانون ثبت علائم تجاری و اختراعات، مصوب ۱۳۳۷، ملغی می‌شود.
